Phải chăng cơm lam Tây Bắc là tinh hoa ẩm thực miền núi, ai ăn một lần cũng vấn vương?

Nguồn gốc món cơm lam của người Tây Bắc

Cơm lam Tây Bắc là món ăn giản dị mà thơm ngon của người dân vùng núi, bắt nguồn từ chính cuộc sống làm nông vất vả thuở xa xưa. Vì địa hình miền núi thường là dốc cao, mỗi lần leo dốc ai nấy cũng mệt và cơ thể như cạn nước. Người dân đi làm đồng thường mang theo con dao nên tiện tay chặt cây nứa non để uống thứ nước tinh khiết và trong vắt ấy bên trong. 
 

Cơm lam Tây Bắc là món ngon đặc sản nổi tiếng. Ảnh: @linhlinh0796

Loại nước trong cây dứa non này còn gọi là nước lam, ngòn ngọt, thơm thơm và uống đến đâu thì lại thấy mát mẻ, khoan khoái đến đó. Loại nước này có thể so sánh với nước dừa, vì thế rất được người dân miền núi Tây Bắc yêu thích. 
 

Cơm lam là món cơm dễ ăn, dễ kết hợp cùng nhiều món khác. Ảnh: @n.nancy15

Từ khi phát hiện ra loại nước lam trong cây nứa non, mỗi dịp đi rừng, người dân sẽ mang theo ít gạo nếp theo. Những giờ nghỉ trưa, người ta sẽ chọn cây nứa non, chặt lấy một dóng lưng ở trên thân nứa, cho gạo vào và mang đi nấu cơm. Vậy là món cơm lam Tây Bắc ra đời trong hoàn cảnh đó. 
 

Người dân Tây Bắc dùng gạo nếp cái hoa vàng để nấu cơm lam. Ảnh: @openmymindforfood

Món cơm lam tuy đơn giản nhưng không hẳn là dễ chế biến. Người xưa thường phải mang theo gạo nếp, đá đánh lửa, dao quắm bên mình nếu muốn làm được ống cơm lam ngon. Tuy nhiên nhờ sự công phu và cầu kỳ ấy mà cho ra đời món cơm lam đậm đà hương vị núi rừng, tuân theo nguyên lý âm dương ngũ hành. 
 

Ngày nay, cơm lam Tây Bắc dần trở nên phổ biến. Ảnh: @ddinh.mai

Ngày nay, cơm lam trở thành một món ăn đặc sản Tây Bắc và dần quen thuộc với người dân ở khắp mọi vùng miền. Không chỉ có ở Tây Bắc mà Tây Nguyên, các khu vực khác của nước ta đều có bán cơm lam. Tuy nhiên, để ăn cơm lam chính gốc với hương vị đậm đà bản sắc văn hóa vùng cao, du khách nên một lần về với mảnh đất Tây Bắc. 
 

Cách nấu cơm lam Tây Bắc ngon

Cơm lam Tây Bắc ai cũng có thể nấu được, nhưng muốn nấu ngon cần phải hội tụ đầy đủ nhiều điều kiện. Đầu tiên đó là việc chọn được ống nứa non, tươi và vỏ ngoài xanh với chiều dài khoảng 30 cm. Gạo dùng nấu cơm phải là gạo nếp cái hoa vàng, màu trắng sữa, hạt tròn mẩy và có mùi thơm. 
 

Chọn được gạo nếp ngon là yếu tố tiên quyết để nấu cơm lam Tây Bắc ngon. Ảnh: @xinchao.cooking

Ống nứa non vốn đã chứa sẵn thứ nước lam tinh khiết. Vì thế sau khi chặt đi một đầu, chỉ cần cho gạo nếp vo sạch vào, dùng lá chuối hoặc là lá dong để bịt kín lại rồi đem đốt lửa để nấu. Trong quá trình đốt lửa nấu cơm phải đảm bảo đốt thật đều, như vậy cơm mới ngon và chín đều, không bị bên sống bên chín.
 

Cơm lam Tây Bắc chuẩn phải nấu trong ống nứa non. Ảnh: @via_via_vietnam

Người dân Tây Bắc chia sẻ, khi nấu cơm chỉ cần đốt như vậy, đến lúc lớp vỏ nứa bắt đầu cháy thành than bao phủ xung quanh ống nứa là cơm chín. Đặc biệt, lượng gạo cho vào ống nứa phải vừa phải hợp lý, đảm bảo khi cơm chín gạo nở ra không bị rơi khỏi ống lam. Ống cơm lam sau khi chín sẽ được chẻ ra và thưởng thức với các món ăn kèm khác. 

Cơm lam Tây Bắc có gì ngon?

Cơm lam Tây Bắc là một món ngon đặc sản mà kể cả khi ăn không, chẳng kèm thứ gì cũng ngon. Tuy nhiên, người dân miền núi thường thưởng thức cơm lam cùng với muối vừng, vừa ăn vừa cảm nhận những hạt cơm dẻo ngọt, mềm mềm hòa cùng một chút mặn, một chút bùi của muối vừng. Món ăn giản dị, thanh đạm mà ngon tuyệt khiến ai ăn một lần đều nhớ mãi. 
 

Cơm lam Tây Bắc xuất hiện trong các bữa ăn của người dân tộc thiểu số, kết hợp với nhiều món khác. Ảnh: @via_via_vietnam

Ở nhiều địa phương như khu vực Đông Bắc Hà Giang hay Sapa, cơm lam không chỉ được ăn cùng muối vừng mà còn có thể thưởng thức cùng thịt heo rừng nướng. Không phải là cao lương mĩ vị gì nhưng càng ăn, bạn sẽ càng cảm nhận được hương vị của núi rừng. Xa hơn nữa là văn hóa, là cuộc sống của bà con vùng cao. 
 

Người dân Tây Bắc có thể ăn cơm lam với muối vừng. Ảnh: @sam_journeyoffood

Ngày nay, cơm lam Tây Bắc được ăn cùng nhiều món ăn kèm khác như chả giò, thịt, cá nướng, gà nướng,… Trong đó, bộ đôi gà nướng cơm lam rất được yêu thích, nổi tiếng khắp các tỉnh miền núi phía Bắc đến tận miền xuôi. Ăn một miếng cơm dẻo mềm thêm ngọt, lại cắn thêm một miếng gà nướng đậm đà thì còn gì ngon bằng?
 

Cơm lam Tây Bắc ăn cùng gà nướng là sự kết hợp hoàn hảo. Ảnh: @rey.winter.stuff

Món cơm lam này là món ngon truyền thống của nhiều dân tộc miền núi như Thái, Tày, Mường, Mông,… Vì thế vào các dịp lễ hội của người dân bản địa, cơm lam sẽ được nấu rất nhiều để thưởng thức và quảng bá đến du khách phương xa. Thử một lần du lịch Sapa, du lịch Hòa Bình, du lịch Yên Bái,… bạn sẽ được ăn cơm lam chính gốc, ngon mà đậm đà hương vị núi rừng làm sao. 
 

Cơm lam Tây Bắc ăn cùng gà nướng nổi tiếng ở Tây Bắc, Tây Nguyên và nhiều vùng miền khác. Ảnh: @openmymindforfood

Trải qua một giai đoạn phát triển và giao lưu văn hóa, cơm lam đã trở nên phổ biến hơn. Ngày nay, món này có mặt ở vô số các nhà hàng, khách sạn cho đến quán ăn bình dân. Bản thân cơm lam Tây Bắc cũng có sự biến tấu để phù hợp với khẩu vị của người dân ở nhiều vùng miền. Dẫu vậy, cơm lam vẫn giữ trọn tinh hoa ẩm thực của vùng cao Tây Bắc. 
 

Ăn cơm lam Tây Bắc ở đâu? 

Nếu bạn muốn ăn cơm lam chuẩn vị, hãy chọn khám phá các tỉnh Lào Cai, Hà Giang, Yên Bái, Điện Biên, Lai Châu, Hòa Bình,… Đặc biệt là khi dừng chân ở các bản du lịch cộng đồng Tây Bắc của người dân tộc thiểu số, du khách sẽ được chiêu đãi món cơm lam chuẩn vị thơm ngon, hấp dẫn và đúng điệu.
 

Du lịch các tỉnh miền núi phía Bắc, bạn sẽ được thưởng thức món cơm lam hấp dẫn. Ảnh: @_g.gem_

Còn nếu bạn ở miền xuôi, hãy đến các quán bán gà nướng cơm lam hoặc nhà hàng phục vụ ẩm thực Tây Bắc để có thể thưởng thức món cơm này. Tuy hương vị ít nhiều có sự biến chuyển so với món cơm lam gốc nhưng phần nào bạn có thể thưởng thức cà cảm nhận một món cơm khác biệt hẳn so với cơm mình vẫn hay ăn hàng ngày. 
 

Cơm lam Tây Bắc là tinh hoa ẩm thực Việt Nam, là món ngon rất được yêu thích. Ảnh: @hanee.q9

Có thể thấy rằng cơm lam Tây Bắc là một món ăn ngon và nổi tiếng, góp phần tạo nên sức hút đặc biệt cho du lịch các tỉnh miền núi phía Bắc. Về với nơi có đại ngàn hùng vĩ, với vùng cao giá lạnh mà được ăn ống cơm lam nóng hổi, mang hương vị của núi rừng thì còn gì tuyệt vời hơn! 
 

Trà Văn (tổng hợp) – luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Instagram