Tuyên Quang: Chuyển đổi số nâng cao chất lượng học tập cho vùng sâu, vùng xa

Dù là một tỉnh miền núi với địa hình phức tạp và nhiều điểm trường lẻ, Tuyên Quang vẫn ghi dấu ấn mạnh mẽ trong công cuộc đổi mới giáo dục nhờ vào những sáng kiến đột phá trong chuyển đổi số. Việc áp dụng công nghệ vào giảng dạy không chỉ giúp vượt qua những khó khăn về hạ tầng mà còn mở ra cơ hội học tập bình đẳng cho học sinh ở cả vùng sâu vùng xa.

Người Đưa Tin (NĐT) đã có cuộc trò chuyện với ông Nguyễn Văn Hiền – Phó Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Tuyên Quang về những kế hoạch mang tính chiến lược và những mục tiêu lớn mà ngành giáo dục địa phương hướng tới, qua đó khẳng định cam kết không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục thông qua ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), chuyển đổi số.

Từ dễ đến khó – chưa biết đến biết

NĐT: Mặc dù là một tỉnh miền núi, nhưng thời gian qua Tuyên Quang đã có những thành tích nổi bật trong đổi mới giáo dục, đặc biệt trong việc ứng dụng chuyển đổi số vào công tác giảng dạy. Để có những thành tích nổi bật trong chuyển đổi số giáo dục, Sở GD&ĐT tỉnh Tuyên Quang đã có những cách làm cụ thể nào? Đâu là mục tiêu mà ngành giáo dục Tuyên Quang hướng tới khi thực hiện chuyển đổi số?

Ông Nguyễn Văn Hiền: Là một tỉnh miền núi với địa bàn rộng, địa hình phức tạp, nhiều điểm trường lẻ, và cơ sở vật chất còn thiếu thốn, Tuyên Quang gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng hạ tầng CNTT phục vụ dạy và học. Tuy nhiên, chúng tôi xác định chuyển đổi số là giải pháp then chốt để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.

Để thực hiện mục tiêu này, Sở đã chủ động tham mưu cho Ủy ban Nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục đào tạo giai đoạn 2023-2025, định hướng đến năm 2030. Hàng loạt văn bản và hướng dẫn cụ thể về chuyển đổi số đã được ban hành, để thống nhất trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện, tạo điều kiện thuận lợi để các cơ sở giáo dục ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ việc dạy và học một cách đồng bộ.

Trọng tâm của kế hoạch là huy động tối đa các nguồn lực, đặc biệt là nhân lực và kinh phí, để ưu tiên cho nhiệm vụ chuyển đổi số. Chúng tôi đã giao các nhiệm vụ đột phá cho các trường học, đồng thời đưa các chỉ tiêu về chuyển đổi số vào tiêu chí đánh giá cán bộ, công chức và viên chức hàng năm.

Trong định hướng dài hạn, ngành giáo dục Tuyên Quang tập trung phát triển nội dung số và học liệu điện tử, xây dựng kho học liệu số và bài giảng e-learning phong phú. Đồng thời, các mô hình giáo dục thông minh như lớp học thông minh, trường học số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo đã được đưa vào thử nghiệm để cá nhân hóa quá trình học tập.

Giai đoạn 2025-2030, Sở phấn đấu đạt mục tiêu 100% các cơ sở giáo dục có hạ tầng CNTT đáp ứng yêu cầu dạy và học số, 100% giáo viên được đào tạo về kỹ năng số.

Việc triển khai sẽ được thực hiện theo phương châm “Làm từ dễ đến khó”, “Chưa biết – Đến biết”, hướng đến xây dựng kho tài liệu dùng chung, phát triển hình thức học trực tuyến kết hợp trực tiếp, và ứng dụng công nghệ thực tế ảo trong giảng dạy. Đặc biệt, hạ tầng CNTT sẽ tạo ra cơ hội giáo dục bình đẳng giữa các khu vực, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục cho toàn tỉnh.

NĐT: Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đã ứng dụng, chuyển đổi những CNTT nào trong giảng dạy, quản lý? Đâu là những điểm sáng được địa phương nhân rộng? Trong quá trình đó, các thầy cô giáo, cán bộ quản lý đã phải làm quen, bắt nhịp để ứng dụng, khai thác hiệu quả công nghệ như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Hiền: Việc ứng dụng công nghệ số đã mở ra nhiều cơ hội mới, giúp nâng cao hiệu quả dạy và học cũng như cải thiện chất lượng giảng dạy. Nhờ chuyển đổi số, các phương pháp giảng dạy trực tuyến, học tập từ xa và nền tảng học tập thông minh ngày càng phổ biến, tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận kiến thức mà không bị giới hạn bởi không gian hay thời gian.

Để làm chủ các công nghệ hiện đại này, đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý đã chủ động bồi dưỡng kiến thức về CNTT cơ bản, kỹ năng bảo mật thông tin và sử dụng thành thạo các thiết bị công nghệ.

Bên cạnh đó, họ cũng không ngừng nâng cao khả năng tự học và cập nhật kiến thức, kỹ năng sử dụng hệ thống quản lý học tập để quản lý khóa học, tài liệu học tập, theo dõi đánh giá học sinh, và giao tiếp trực tuyến. Kỹ năng mềm cũng là yếu tố quan trọng, giúp các thầy cô thích nghi với công nghệ, sáng tạo trong phương pháp giảng dạy và tăng cường kết nối, giao tiếp hiệu quả trong môi trường số.

Công nghệ thông tin mở ra kỷ nguyên học tập hiện đại

NĐT: Với đa số học sinh địa phương là người dân tộc thiểu số, việc thích ứng với CNTT là điều không dễ dàng. Sở GD&ĐT tỉnh Tuyên Quang đã đối mặt với những thách thức gì và đâu là giải pháp để khắc phục?

Ông Nguyễn Văn Hiền: Tuyên Quang là một tỉnh miền núi với đa số học sinh là người dân tộc thiểu số, do đó việc ứng dụng CNTT vào quản lý và giảng dạy gặp nhiều khó khăn, trở ngại. Những thách thức này xuất phát từ nhiều nguyên nhân.

Trước hết, hạ tầng và kết nối internet tại các khu vực vùng sâu, vùng xa của tỉnh còn rất hạn chế. Chất lượng đường truyền không đảm bảo yêu cầu dạy học, nhiều nơi thậm chí không có kết nối internet, hoặc nếu có, tốc độ rất chậm và không ổn định, gây khó khăn trong việc truy cập thông tin và tham gia vào các hoạt động trực tuyến.

Bên cạnh đó, tình trạng thiếu thiết bị CNTT cũng là một khó khăn lớn. Việc trang bị các thiết bị hiện đại như máy tính, máy chiếu, thiết bị mạng và các phần mềm hỗ trợ giảng dạy đòi hỏi nguồn kinh phí lớn, đặc biệt đối với các trường miền núi.

Để giải quyết vấn đề này, Sở đã phối hợp với các tổ chức, nhà tài trợ, và các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh để huy động nguồn lực hỗ trợ, đặc biệt là các thiết bị học tập trực tuyến như máy tính bảng, điện thoại thông minh, giúp học sinh và giáo viên tiếp cận công nghệ.

Bên cạnh đó, Sở cũng tổ chức các lớp bồi dưỡng nâng cao năng lực sử dụng công nghệ cho giáo viên, nhằm đảm bảo tất cả các thầy cô có thể sử dụng CNTT một cách thành thạo và hiệu quả.

Ngoài ra, chúng tôi còn thực hiện mô hình học sinh, giáo viên tình nguyện hỗ trợ học sinh ở những nơi khó khăn nhất, giúp các em làm quen với công nghệ qua các khóa học trực tuyến, từ đó thúc đẩy sự phát triển CNTT trong giáo dục, giảm thiểu khoảng cách về trình độ giữa học sinh thành thị và nông thôn.

NĐT: Theo ông, nhờ có công nghệ, Tuyên Quang đã giải quyết những khó khăn của giáo dục như thế nào? Ông có những kỳ vọng gì về chuyển đổi số thay đổi diện mạo ngành giáo dục tỉnh Tuyên Quang?

Ông Nguyễn Văn Hiền: CNTT đang đóng vai trò quan trọng trong giáo dục, giúp nâng cao hiệu quả dạy và học, mở rộng khả năng tiếp cận tri thức, và đáp ứng nhu cầu của học sinh.

CNTT giúp học sinh và giáo viên tiếp cận kho tàng kiến thức toàn cầu qua các nền tảng học trực tuyến. Học sinh có thể học mọi lúc, mọi nơi và kết nối với giáo viên qua lớp học trực tuyến, vượt qua rào cản về địa lý.

Ngoài ra, công nghệ cũng tạo điều kiện cho việc cá nhân hóa học tập, giúp giáo viên điều chỉnh bài giảng phù hợp với từng học sinh. Học sinh có thể tự học, phát triển tư duy tự chủ và kỹ năng tự nghiên cứu.

Việc sử dụng công nghệ giúp học sinh trang bị kỹ năng số, chuẩn bị tốt hơn cho tương lai, đồng thời phát triển các kỹ năng mềm như giao tiếp và tư duy phản biện qua học nhóm trực tuyến.

Cuối cùng, công nghệ mô phỏng và thực tế ảo đã mang lại trải nghiệm học tập sinh động, giúp học sinh tiếp thu kiến thức dễ dàng hơn qua các hoạt động như thăm bảo tàng ảo hoặc thực hành thí nghiệm.

Tóm lại, tôi cho rằng, CNTT giúp cải thiện chất lượng giáo dục, phát triển kỹ năng và tạo ra cơ hội học tập đa dạng cho học sinh.

NĐT: Việc phát triển mạnh mẽ của công nghệ như hiện nay, liệu có lo lắng nguy cơ kéo dài khoảng cách mất cân bằng giáo dục giữa các địa phương không, thưa ông? Từ đó, Sở GD&ĐT tỉnh Tuyên Quang có kiến nghị gì?

Ông Nguyễn Văn Hiền: Sự phát triển mạnh mẽ của CNTT quả thực có thể vô tình làm kéo dài khoảng cách mất cân bằng trong giáo dục giữa các địa phương, đặc biệt là giữa khu vực thành thị và nông thôn, nơi mà điều kiện kinh tế, cơ sở hạ tầng công nghệ và khả năng tiếp cận tài nguyên giáo dục còn có sự chênh lệch lớn. Một số yếu tố như hạ tầng công nghệ không đồng đều, khả năng tiếp cận tài nguyên giáo dục chất lượng giữa các vùng miền, khoảng cách về kỹ năng số, và sự khác biệt trong phương pháp giảng dạy là những thách thức đáng lo ngại.

Để cải thiện tình hình này, Sở GD&ĐT tỉnh Tuyên Quang đã đưa ra một số giải pháp, kiến nghị. Trước hết, chúng tôi cho rằng cần phát triển đồng đều hạ tầng công nghệ, đặc biệt là việc đầu tư vào mạng internet tại các khu vực nông thôn và miền núi. Các cơ quan chức năng có thể hợp tác với các nhà cung cấp dịch vụ internet để mở rộng băng thông rộng và áp dụng các chính sách trợ giá, hoặc cung cấp gói internet giá rẻ cho học sinh và giáo viên tại các khu vực khó khăn.

Bên cạnh đó, việc triển khai các chương trình hỗ trợ thiết bị CNTT như máy tính bảng, laptop cho học sinh ở vùng khó khăn cũng là cần thiết.

Đồng thời, việc đào tạo kỹ năng số cho giáo viên và học sinh là vô cùng cần thiết do đó Bộ GD&ĐT nên tổ chức các khóa đào tạo trực tuyến để giáo viên ở mọi miền có thể tiếp cận các phương pháp giảng dạy hiện đại, sử dụng công nghệ hiệu quả.

Cuối cùng, chúng tôi cũng đề xuất xã hội hóa việc học tập và nâng cao kiến thức CNTT. Các công ty công nghệ và tổ chức xã hội có thể tham gia vào việc cung cấp khóa học miễn phí, tài trợ thiết bị học tập hoặc tổ chức các chương trình hỗ trợ học sinh qua nền tảng trực tuyến. Chính sách khuyến khích các cá nhân có trình độ tình nguyện làm cố vấn cho học sinh ở vùng sâu, vùng xa qua nền tảng trực tuyến sẽ giúp học sinh tiếp cận các chuyên gia, từ đó có thêm định hướng học tập và phát triển tương lai.

NĐT: Rất cảm ơn những chia sẻ của ông!