Căng thẳng khi còn nhỏ có thể khiến con người dễ bị trầm cảm

Nghiên cứu mới của Đại học Bristol đã phát hiện ra rằng nghịch cảnh trong cuộc sống thuở nhỏ có thể khiến một cá nhân có nguy cơ phát triển suy nghĩ tiêu cực dẫn đến chứng rối loạn trầm cảm. Những phát hiện này đã cung cấp cơ sở về mặt sinh học cũng như tâm lý để hỗ trợ công trình nghiên cứu được đề xuất lần đầu tiên vào những năm 1960.

Nghiên cứu, được đăng tải trên Tạp chí  Neuropsychopharmacology và được tài trợ bởi MRC và BBSRC, sử dụng mô hình thử nghiệm trên các loài gặm nhấm có cuộc sống khó khăn từ nhỏ đã chỉ ra rằng, con vật sẽ nhạy cảm hơn nhiều với tiêu cực khi được điều trị bằng hormone stress và hormone corticosterone.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng một liều corticosterone không có tác dụng ở những con chuột bình thường nhưng lại gây ra xu hướng tiêu cực ở những con chuột có cuộc sống khó khăn từ nhỏ. Nghiên cứu cũng cho thấy những con chuột có cuộc sống khó khăn từ nhỏ ít có khả năng nhận thấy các xu hướng tích cực và không hiểu đúng về giá trị của các phần thưởng. Những khiếm khuyết trong nhận thức liên quan đến các phần thưởng đặc biệt quan trọng vì một trong những đặc điểm chính của trầm cảm là mất hứng thú với các hoạt động thú vị.

Các phát hiện này ủng hộ ý kiến ​​cho rằng những người có nguy cơ mắc chứng rối loạn trầm cảm thường bị suy giảm trong hiểu và sử dụng những ký ức họ đã trải qua và thường bị ảnh hưởng các hoạt động trong quá khứ. Các nhà nghiên cứu cho rằng những tác động sinh lý thần kinh này có thể giải thích tại sao nghịch cảnh đầu đời có thể khiến con người dễ bị trầm cảm.

Emma Robinson, Giáo sư Tâm lý học, Trường Sinh lý học, Dược lý & Thần kinh học, tác giả chính của bài báo, cho biết: “Nghiên cứu này hỗ trợ mở rộng tài liệu, cho thấy trầm cảm có thể phát triển từ một tương tác phức tạp giữa sinh học và tâm lý. Khi chúng ta bắt đầu hiểu những điều này tốt hơn, chúng tôi hy vọng rằng kiến ​​thức chúng ta tạo ra có thể ứng dụng cho các phương pháp điều trị hiện tại và tương lai.”

“Phần mở rộng của tài liệu này cho thấy hiệu quả của các phương pháp điều trị chống trầm cảm hiện tại liên quan đến cách một người có thể tái hòa nhập với môi trường cũng như cách tham gia hỗ trợ xã hội của họ.”

“Kết quả cũng giúp bổ sung thêm bằng chứng hỗ trợ lĩnh vực nghiên cứu tương đối mới về chứng rối loạn trầm cảm, đặc biệt là các nghiên cứu sử dụng động vật để tìm hiểu về sinh học thần kinh đối với sự thiên lệch tình cảm và cách chúng ảnh hưởng đến các hành vi bình thường và bệnh lý.”

Các nghiên cứu ở bệnh nhân đã chỉ ra rằng trầm cảm có liên quan đến những thay đổi trong cách người đó xử lý thông tin, đặc biệt là thông tin cảm xúc. Những người bị trầm cảm thường có cái nhìn tiêu cực về cuộc sống và điều này có thể nhìn nhận thông qua cách họ xử lý thông tin, biểu lộ cảm xúc trên khuôn mặt, lời nói. Tuy nhiên, liệu điều này có thể gây ra bệnh lý hay những hậu quả chưa được xác định hay không.

Các nhà nghiên cứu đã phát triển một phương pháp và thử nghiệm ở loài gặm nhấm để đo lường các quá trình sinh lý thần kinh tương tự. Một trong những nhiệm vụ đó là thử nghiệm thiên lệch tình cảm, xem xét mối liên kết đơn giản giữa một ám hiệu cụ thể, một cái bát có chứa chất nền để dụ đào hang, một phần thưởng, một viên thức ăn thì động vật có xu hướng thiên lệch theo trạng thái tình cảm nào khi chúng nhìn thấy những thứ đó.

Khi động vật nhận biết về mối liên kết giữa trạng thái tình cảm tiêu cực, chúng nhớ nó theo cách bi quan hơn trong khi những ký ức hình thành ở trạng thái tình cảm tích cực được ghi nhớ theo cách tích cực hơn. Những xu hướng kết quả ​​mà nghiên cứu cho thấy ở loài gặm nhấm gần như chính xác với cách các phương pháp điều trị tác động đến tâm trạng của con người trong thời gian dài, điều mà không có thử nghiệm tâm thần học ở bất cứ loài động vật nào khác trong có thể đạt được.

Bước tiếp theo trong nghiên cứu là tìm hiểu về phản ứng của quá trình này ở động vật với các phương pháp điều trị chống trầm cảm hiện tại bao gồm cả ketamine chống trầm cảm khởi phát nhanh được cấp phép sử dụng gần đây. Các nhà nghiên cứu đã có một số bằng chứng về sự tác động của ketamine với các quá trình tâm lý thần kinh và công trình nghiên cứu mới nhất sẽ giúp họ công bố những phát hiện này cùng với một mô hình bệnh lý quan trọng và các  yếu tố nguy cơ gây trầm cảm.

Bài viết dịch theo Stress in early life could make people more likely to develop depression được xuất bản ngày 8 tháng 5 năm 2021 trên Science Daily.